Teaser

Kullandığınız SD kartı aynı boy ya da daha büyük bir karta nasıl taşıyabileceğinizi anlatıyorum.

Raspberry Pi 400’de kullandığım SD kartın boyutu biraz küçük kalmaya başlayınca daha büyük bir SD karta (performansı da biraz daha iyi olabilir) geçmem gerekti. Bu yazıyı küçük bir not yazısı olarak düşünebilirsiniz. İnternette farklı yöntemlerle bu işi tarifleyen birçok yazı bulabilirsiniz. Yapılan işlemin çoğu RPi 400’e özel olmadığından diğer RPi’ler ya da başka kartlar için de bu yöntem uygulanabilir.

Uyarı Eğer hedef SD kart, ilk SD karttan daha küçük ise bu yöntem olduğu gibi kullanılamaz. Öncesinde dosya sistemlerini küçültmek ve kopyalamayı dosya sistemlerini göz önüne alarak (bu yazıda ham kopyalama anlatılıyor) yapmak gerekecektir.

Ben işlemleri üzerinde Linux koşan ve SD kart takabildiğim başka bir bilgisayarda yaptım. Windows için burada anlatıldığı gibi Win32DiskImager isimli bir yazılım da kullanılabilir duruyor (denemedim).

İşlemleri yapacağımızın bilgisayarın hangi Linux dağıtımını çalıştırdığının önemi yok. Aşağıda verdiğim komutları BASH üzerinde çalıştırdım. Root hakkımızın olması yani sudo ile komutları çalıştırabilmemiz gerekiyor.

SD kartı bilgisayara kopyalama

⚠️ Dikkat! Sonraki adımlarda hata yapmamak adına bilgisayarınıza takılı ve ihtiyaç duymadığınız USB bellek, harici disk, telefon gibi başka depolama birimleri var ise onları şu aşamada çıkartmanızı öneririm.

İlk olarak RPi’de kullandığımız SD kartı çalışacağımız bilgisayara takıyoruz. Aşağıdaki komutla SD kartımızın hangi isimde göründüğüne bakıyoruz.

$ sudo fdisk -l

Benim durumumda SD kart /dev/sdb altında gözüküyordu. Sizin durumunuzda başka bir isimde çıkabilir. İleride yazdığım komutlardaki /dev/sdX kısımlarını sizde çıkan isim ile değiştirmeyi unutmayın. Örneğin ben, /dev/sdX yerine /dev/sdb yazdım.

Eğer SD kartı bulmakta zorlanıyorsanız şunları yapabilirsiniz: 1) SD kartı çıkarın ve sudo fdisk -l komutunu çalıştırın ve daha sonra geri takın tekrar çalıştırın, yeni eklenen isim SD kart olmalıdır. 2) Yüksek ihtimalle bilgisayarınızda kaç disk varsa a dan başlayarak o kadar harf zaten disklerinize atanmış olacaktır. Örneğin 3 diskiniz varsa a,b,c harfleri yüksek ihtimalle bu disklere atanmış olacağından başka bir USB bellek gibi cihaz da takılı değilse SD kart d harfini alacaktır. 3) Standart Raspberry Pi OS (eski adıyla Raspbian) kullanıyorsanız SD kart ile beraber iki bölüm de gözükecektir, /dev/sdX0 ve /dev/sdX1. Bu da bir doğrulama yöntemi olabilir.

Birçok Linux dağıtımı SD kartı takınca otomatik olarak üzerindeki 2 bölümü otomatik mount edecektir. Bu bölümler üzerinde işlem yapmadığımız sürece bir problem olmayacaktır ama emin olmak adına mount edilmiş kısımları umount edelim. Böylece kopyalama yaparken dosya sistemlerin tutarsızlaşma riskini de ortadan kaldırmış olacağız.

İlk olarak şu komutla mount edilmiş kısımlar var mı diye bakalım. Sonuç boş dönerse bir sonraki komutu çalıştırmaya gerek yok ama çalıştırsanız da bir zararı olmayacaktır.

$ mount | grep /dev/sdX

Aşağıdaki komutla umount edelim.

$ sudo umount /dev/sdX+([0-9])

Emin olmak adına iki üstteki komutla mount edilmiş bölüm var mı diye bakabiliriz. Bu noktadan sonra mount edilmiş bir yer kalmaması gerekiyor.

Aşağıdaki komutla da SD kartı bilgisayarımıza kopyalamış oluyoruz.

$ sudo dd if=/dev/sdX of=rpi.img bs=1M status=progress

Bu noktadan sonra komutu çalıştırdığımız dizinde oluşan rpi.img aslında SD karta kurulum yapılacak bir işletim sistemi imajı olarak düşünülebilir. Bu noktadan sonra SD kartı çıkartabiliriz.

ℹ️ dd komutu SD kartın tüm içeriğini kopyalayacaktır. Örneğin kartınız 32 GB diyelim. 10 GB dolu olsa bile rpi.img 32 GB olacaktır. Çünkü dd, dosya sistemini tanımaz ve ham haliyle tüm içeriği kopyalar. Eğer kartınızın çoğu dolu ise zaten gereksiz yere kopyalanacak kısım az olacağından ekstra kopyalayacağınız kısım zaman ve boyut açısından çok problem olmayacaktır. Ama kartınızın çok azını kullanıyorsanız ve kullanılmayan kısmın kopyalanması ile uğraşmak istemiyorsanız buradaki (🇬🇧) gibi çözümlere bakabilirsiniz. Yine de bu işlemi bir kere yapacağınızdan alternatif aramak yerine kartı olduğu gibi kopyalamak iyi bir çözüm olabilir.

Bilgisayardan yeni SD karta kopyalama

Şimdi rpi.img dosyasını geçiş yapacağımız (boyutu eskisinden küçük olmayan) SD karta yazacağız. Bunun için üstteki adımlarda olduğu gibi yeni SD kartımızın harfini, /dev/sdX, bulmamız gerekiyor. Yine yukarıdaki komutları kullanarak mount edilmiş bölüm varsa onları umount etmemiz gerekiyor.

❗ ⚠️ İlk SD kartı söküp, ikincisini bilgisayar taktığımızda aynı /dev/sdX değerini alması beklenir ama bu garanti değildir. Bu yüzden SD kartı değiştirince tekrar kontrol etmekte fayda var.

SD kartın harfini bulduktan sonra imaj dosyasını yazacağız.

Aşağıdaki komut dikkat etmezseniz tehlikeli olabilir. of parametresine verilen /dev/sdXin SD kartı gösterdiğinden emin olun. Aksi taktirde sistemde bulunan bir diskinizin üzerine dönüşü neredeyse olmayacak şekilde yazabilirsiniz.

$ sudo dd of=/dev/sdX if=rpi.img bs=1M status=progress
$ sync

SD kartımızı çıkartıp Raspberry Pi’ı açıp kalan işlemlere devam edebiliriz. Artık rpi.img dosyasının olduğu bilgisayar ile de işimiz kalmadı.

Raspberry Pi üzerinde alanların genişletilmesi

⚠️ Bundan sonraki komutları Raspberry Pi üzerinde çalıştıracağız.

ℹ️ Raspberry Pi’ı yeni kart ile ilk açışımızda konsolda disklerin kontrol edildiğine dair, fsck gibi, bir mesaj görebiliriz. Burada panik olmamıza gerek yok.

Yeni SD kartımız eskisinden büyükse bile RPi üzerinde alanın genişlediğini hemen görmüyoruz çünkü SD kart üzerindeki dosya sistemlerinin de genişletilmesi gerekiyor. Denemek için

$ df -h

komutu ile ne kadar alanın olduğunu görebilirsiniz. SD kartınız büyüdüyse bile buradaki değerler eski SD kartınızın değerlerini gösterecektir. Dosya sistemini genişletmek için Raspberry Pi OS ile gelen raspi-config aracını kullanabiliriz.

$ sudo raspi-config

komutunu çalıştırdıktan sonra açılan ekrandan 6 Advanced Options ve ardından A1 Expand Filesystem seçeneğini seçelim. RPi’yi yeniden başlattığımızda kartımızın tüm alanının gözüküyor olması gerekiyor. Yine df -h ile kontrol edebilirsiniz.

Sonuç

Temelde eski SD kartımızın olduğu gibi yeni SD kartımıza kopyalamış ve ardından da dosya sistemini yeni boyuta göre genişletmiş olduk. Eğer Windows üzerinde bu işi yapmak istiyorsanız, daha küçük bir SD karta geçiyorsanız, kopyalama işlemlerini kısaltmak için kart içeriğini ham olarak taşımak değil de dosya sistemlerinden haberdar yöntemlerle taşımak istiyorsanız internetteki diğer çözümlere bakabilirsiniz.

Beğendiniz mi? Destek olmak ister misiniz? Eğer öyleyse bir kahve ısmarlayabilirsiniz:

Buy Me A Coffee